1214-2014

Sinop 3 Kasım 1214 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı I. İzzetin Keykavus tarafından feth edilmiştir.Çağının Karadeniz’deki en önemli limanı olan Sinop’un fethinden sonra İzzetin Keykavus,Sultan-nül Galip(Galip Sultan) adı ile anılmıştır.

Malazgirt zaferinden sonra bilindiği gibi Anadolu, kapılarını ardına kadar Türk yerleşimcilerine açmıştır.Anadolu’nun her tarafına Türk göçmenleri yerleşmeye başlamıştır.Bu yerleşimler Konya merkezli Anadolu Selçukluları zamanında daha da yaygınlaşmıştır.Anadolu Selçuklularının hakimiyeti ve nüfuzu Anadolu’nun bütün illerinde hissedilmekdedir.Yerleşimler  Selçukluların himayesi altındadır.Günümüzdeki illerden Sivas ve Amasya, Sinop limanına en yakın yerleşim yerleri ve Türklerin hakimiyeti altındadır.Bu illerin uzantısı olarak Sinop ve çevresine de yerleşimler başlamış,Türkmen köyleri kurulmuştur.Anadolu Selçuklularının Anadolu’daki hakimiyetleri Sinop gibi henüz ele geçirilemeyen benzer illerde de hissedilmektedir.Bu hakimiyetin ve nüfuzun neticesinde Sinop çevresi de  Türk yerleşimlerine açılmış ve Sinop vergiye bağlanmıştır.Sinop ve çevresine yerleşen Türkler tarım ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar.Zamanla Sinop Tekfuru, ödemekle yükümlü olduğu vergiyi vermemekle birlikte Türkler üzerinde de baskılar uygulamaya başlamıştır.Köyler yakılmakta halk buralardan kovulmaya çalışılmaktadır.Durum ve şikayetler Selçuklu sarayına bildirilmekte yardım talep edilmektedir.

Esasen Sultan I. İzzetin Keykavus, Karadenizin en önemli limanı olan Sinop’u almak istemektedir.Bu şikayetleri ve yakınmaları fırsat bilmiş, Sinop Kalesini almaya karar verdi.Devlet ileri gelenleri ile yaptığı toplantıda herkesin fikrini alarak bu niyetini yürürlüğe sokmuştur.İşe en güvendiği komutanı ile bir akıncı kolunu köylü kılığında Sinop çevresine göndererek başladı.Akıncı kolu,çok geçmeden aradığı fırsatı yakaladı.Son Sinop Tekfuru  KİRYE(bey)Aleksi yakın çevresi ile birlikte yeşillik ve ormanlarla kaplı bir alanda (sarıkum ve çevresi olabilir) sonbahar pikniği yapmaktadır.Bu aynı zamanda bir av partisidir. Havalar bu eğlenceye ve partiye uygun gelen bir pastırma yazıdır.Bunu haber alan akıncılar,fırsatı kaçırmadılar.Eğlenceye ve aleme dalmış hiçbirşeyin farkında olmayan  bu sarhoş topluluğu bastırıp esir alırlar.Durum derhal Konya’ya bildirilir.Haberi alan Sultan ordusu ile Sinop’a gelir.Şehir kuşatılır.Esir Tekfur Sultanın huzuruna getirilir.Sultan kendisine iyi davranır.Şehrin savaşsız teslim edilmesini ister.Tekfur, beraberindekelerden oluşan bir heyeti şehre gönderir ve şehrin teslim edilmesini ister.Şehirden gelen cevap “Aleksi’nin tutuklanması bizi ilgilendirmez yerine başkasını seçer kaleyi müslümanlara teslim etmeyiz” derler.Bu cevap sultanın üzülmesine ve hiddetlenmesine yol açar.Aleksi ile yanındakilerkale önüne getirilir.Aleksi kaledekilere önce yalvarır,kendisine işkence yapıldığını ve zor durumda olduğunu kalenin teslim edilmesini ister.Kaledekilerden beklediği yakınlığı göremeyince tehditler ve küfürler yağdırmaya başlar.Bu tehditler ve küfürler netice verir kaledekiler işgalin ağır neticelerinide düşünerek canlarının bağışlanması,isteyenlerin Canik’e (Samsun) gitmelerine izine verilmesinin kabul edilmesi üzerine kale kapılarını açarlar.Böylece Sinop hiç can kaybı olmadan 3 Kasım 1214 Pazar günü Selçuklular tarafından teslim alınır.

Şehrin tesliminden sonra bir kısım Hristiyan halk, bütün mallarını alarak Canik’e gittiler.Kalanlardan çoğu kalenin tamire muhtaç yerlerinin onarılmasında çalıştırıldı.Çevrede yerleşik Müslüman halka çağrılar çıkartıldı.İsteyenlerin kale içine gelip yerleşebilecekleri bildirildi.

Kale duvarlarına taş yazıtlar, kitabeler yerleştirildi.Bunlardan bir kısmı halen yerlerinde durmaktadırlar.Herhangi bir neden le alınmış veya düşmüş olanalar Sinop Müzesindedirler.Bu kitabelerden Sinop Müzesinde bulunan en önemlilerinden birinde Sinop’un bir adınında “CEZÜRETÜL UŞŞAK” (aşıklar adası) olduğu belirtilmektedir.

Sinop’un Fethinde Görev Alanlardan Kitabelerde İsmi Geçenler:

Malatya Valisi ve Kumandanı Emir Sipesalar Hüsamettin Yusuf,Niğde Valisi Zeynüttin Beşare,Konya Ereğlisi Valisi Şücaettin Ahmet,Simre(Amasya) Valisi Bedrettin Ebubekir Kaymaz,Sivas Beyi İmadüttin Ayaz Siracettin.

Sinop’ta hakimiyetin sağlanmasını takiben sultan I. İzzetin Keykavus Simre (Amasya) Valisi Bedrettin Ebubekir Kaymaz’ı maiyeti ile birlikte burada vali olarak bırakıp Konya’ya döner.

Devamı Haftaya….