Bana bir dayanak noktası verin

   Dünyanın en bilinen bilim insanlarından biri olan Arşimed’in ünlü sözüdür: “Bana bir dayanak noktası verin, dünyayı yerinden oynatayım”. İnsanlığın varoluşundan bu yana yük kaldırma ve taşıma konusu oldukça önemli ve yükü taşıyan insanlar için kas iskelet sistemi rahatsızlıklarına neden olabilecek bir konudur. Ne Arşimed’e bir dayanak noktası gösterilebildi, ne de bu nokta gösterilse zaten Arşimed dünyayı yerinden oynatamazdı. Çünkü, ne o kadar büyük dayanak bulunabilirdi, ne da Arşimed’in gücü o dayanağı yerinden oynatmaya yeterdi.

Günlük yaşamımızda sık sık bir eşyayı, bir alışveriş poşetini veya bir yükü sık sık bir yerden bir başka yere taşımaktayız. Bazen istihab haddimizi (taşıma sınırımızı) aşan yükleri de kaldırma – taşıma işleri yapmaya yeltenmekteyiz. İstihab haddimizi aşmanın sonucunda  bel fıtığı, disk kayması gibi ciddi sağlık problemlerine neden olmaktadır. Bu sorunlarla karşı karşıya kalmamak için yine vücudumuzu kullanma kılavuzuna yani ergonomi kurallarına göre değerlendirmeliyiz.

Yük kaldırma ve taşımada istihab haddi, dünya çalışma örgütü (ILO) tarafından yaş ve cinsiyet kısıtlamaları da dikkate alınarak belirlenmiştir. Cinsiyet değerlendirildiğinde ayakta duran bir insanın yükün yerden yüksekliği ve yükün bedenden uzaklığına göre yük taşımada sınır değerleri aşağıdaki  şekilde belirtilmiştir. Çalışma ve Sosyal Güvenli Bakanlığı, Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği Uygulama Yönergesi’ne göre; bel hizamızda ve vücuda yapışık şekilde taşımamız halinde daha fazla yük taşıyabileceğimiz görülmektedir. Şekilde verilen değerler yetişkin-genç insanlar için verilmiş olup, ilerleyen yaşlarda bu değerlerin altına düşülmektedir.

Ancak, ILO tarafından belirtilen bu sınır değerlerin yanı sıra yükün kaldırılmasına ilişkin uyulması gereken temel kuralları da belirtmeden olmaz. Yük kaldırma konusunda çoğu kez yanlış yaptığımız görülmektedir. Yükü, zayıf olan bel kaslarımız ile taşıdığımızda yük omurlara binmekte ve  yükün şiddetine, antrenmanlı olma ve tekrarlama durumuna göre bel fıtığı gibi rahatsızlıklara neden olabilecektir.

Peki yük kaldırırken ne yapmalı? Elbette mümkün olduğunca günümüz teknolojisinde kullanılan robotlar, yükün büyüklüğüne uygun kaldıraçlar, vinçler vb. cihazlar kullanılmaya çalışılmalıdır. Ancak her zaman bu cihazlar yanımızda olmuyor. Bazı durumlarda kaçınılmaz olarak yükün yerden kaldırılması ve taşınması gerekiyor. Bu durumda, temel kural olarak yükün kaba kaslar tarafından kaldırması sağlanmalıdır. Öz olarak, zayıf olan bel kasları yerine kaba bacak kaslarını kullanmalıyız. Yük kaldırıldıktan sonra bel hizasında taşınmalı ve asla beli yük ile beraber döndürmemeliyiz. Yükün döndürülmesi gerekiyorsa yine ayaklarımız ile dönmeliyiz. Burada belirtilmeyen temel kurala uymayanlar için uzun süreler içinde bel fıtığı ve benzeri sorunlarla karşılaşmak mucize olmayacaktır. Cerrahlar bizleri bekliyor, hemen çözüyorlar bu sorunu!

Ergonomi yaşam kılavuzunuz olsun. Sağlıklı ve fıtıksız günler dileği ile bir sonraki yazıya kadar hoşça kalın, sevgiyle kalın. (Bir sonraki yazımı Ayancık’ta yazacağım.)

Gelecek Yazı: Evde-markette ergonomi