Kademeli emeklilikte son durum! 2000-2008 arası sigortalılara erken emeklilik

Türkiye’de emeklilik sistemi, özellikle 2000-2008 yılları arasında sigortalı olan vatandaşlar için uzun süredir tartışma konusu. Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ile 8 Eylül 1999 öncesi sigortalı olanların mağduriyeti giderilmiş olsa da, bu tarihten sonra sigortaya girenler için “kademeli emeklilik” talebi gündemden düşmüyor. 7 Mart 2025 itibarıyla, kademeli emeklilik konusunda önemli bir gelişme yaşandı: CHP Karabük Milletvekili ve Plan Bütçe Komisyonu Üyesi Cevdet Akay, TBMM’ye yeni bir kanun teklifi sundu. Peki, kademeli emeklilik ne zaman çıkacak, gelecek mi, şartları neler olacak ve 2000-2008 arası sigortalılar için erken emeklilik mümkün mü?

Kademeli Emeklilik Teklifi TBMM’ye Sunuldu

Cevdet Akay, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu’nda değişiklik öngören bir kanun teklifini 7 Mart 2025’te TBMM Başkanlığı’na sundu. Teklifin temel hedefleri şunlar:

• 08/09/1999 – 16/04/2008 tarihleri arasında sigortalı olanlara kademeli emeklilik hakkı tanınması.
• Esnaf ve memurlar için prim ödeme gün sayısının 9000’den 7200’e düşürülmesi.

Akay, 1999 sonrası sigortalılar arasında oluşan prim günü ve yaş farkının adaletsizliğe yol açtığını vurguladı. Özellikle 1 Mayıs 2008 sonrası işe başlayan memur ve esnaflar için 9000 prim gün şartının ölçülülük ilkesine aykırı olduğunu belirtti. Teklif, bu dönemde sigortalı olanların yaş ve prim şartlarını kademeli bir şekilde düzenleyerek erken emeklilik imkânı sunmayı amaçlıyor.

Kademeli Emeklilik Nedir?

Kademeli emeklilik, sigortalıların belirli bir yaşa ve prim gün sayısına ulaştıklarında, mevcut sistemdeki sabit yaş sınırlarını beklemeden emekli olmalarını sağlayan bir düzenlemedir. Bu sistem, sigorta başlangıç tarihine göre yaş ve prim gün şartlarını kademelendirerek daha esnek bir emeklilik modeli sunar. Şu anda Türkiye’de geçerli olan sistemde, 1999 sonrası sigortalılar için emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak belirlenmiş ve prim gün sayısı 7200’e kadar çıkabiliyor. Kademeli emeklilik ise bu şartları sigorta giriş tarihine göre yumuşatmayı hedefliyor.

Kademeli Emeklilik Çıkacak mı?

• Resmi Durum: CHP’nin sunduğu bu teklif, henüz yasalaşmış değil. TBMM’de görüşülmesi ve kabul edilmesi için Plan ve Bütçe Komisyonu’nda ele alınması, ardından Genel Kurul’da onaylanması gerekiyor. Ancak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, geçtiğimiz haftalarda “Emeklilik sisteminde bir değişiklik planlamıyoruz. Mevcut prim ve yıl şartları devam edecek,” diyerek kademeli emeklilik konusunda hükümetin şu an için bir adım atmayacağını ifade etti.
• Uzman Görüşü: Sosyal Güvenlik Baş Uzmanı İsa Karakaş, TGRT Haber’de yaptığı açıklamada, kademeli emekliliğin er ya da geç gündeme geleceğini savundu. “Sosyal güvenlik bir zincirdir. EYT ile halka koptu, 17-24 yıl fark adil değil. Eninde sonunda bir düzenleme olacak, beklentim 2027 civarı,” dedi. Karakaş, erken emekliliği teşvik etmese de mevcut sistemin sürdürülemez olduğunu düşünüyor.
• Toplumsal Baskı: 2000-2008 arası sigortalılar, “1 güne 17 yıl fark” sloganıyla sosyal medyada ve çeşitli platformlarda seslerini duyuruyor. Bu baskı, kademeli emeklilik talebinin Meclis’te daha fazla gündeme gelmesine yol açabilir.

Kademeli Emeklilik Şartları Neler Olabilir?

Cevdet Akay’ın teklifinde henüz kesin bir tablo yayımlanmadı, ancak genel beklenti ve uzman önerilerine göre 2000-2008 arası sigortalılar için şu şekilde bir kademelendirme öngörülüyor:

• Sigorta Başlangıç Tarihine Göre Yaş ve Prim Kademesi:
  • 2000-2002 arası girişliler: Kadınlar 46-48, erkekler 48-50 yaş; 5400-6000 prim günü.
  • 2003-2005 arası girişliler: Kadınlar 50-52, erkekler 52-54 yaş; 6000-6500 prim günü.
  • 2006-2008 arası girişliler: Kadınlar 54-56, erkekler 56-58 yaş; 6500-7200 prim günü.
• Esnaf ve Memurlar: Prim gün sayısı 9000’den 7200’e düşürülebilir, yaş şartı ise giriş tarihine göre kademelendirilebilir.

Bu tablo, teklifin yasalaşması halinde netleşecek. Şu anki sistemde 7200 prim gün ve 58/60 yaş şartı geçerliyken, kademeli emeklilikle bu sürelerin 6-10 yıl öne çekilmesi mümkün olabilir.

2000-2008 Arası Sigortalılara Erken Emeklilik Çıkacak mı?

• Mevcut Durum: EYT, sadece 8 Eylül 1999 öncesi sigortalıları kapsadı ve yaklaşık 2 milyon kişi bu haktan yararlandı. Ancak 1999 sonrası, özellikle 2000-2008 arası sigortalılar, yaş şartı nedeniyle emekli olamıyor. Akay’ın teklifi, bu grubu hedef alıyor.
• Olasılık: Hükümetin mevcut açıklamaları, kısa vadede bir düzenleme olmayacağını gösterse de, CHP’nin teklifi ve kamuoyu baskısı, 2025 veya 2027 gibi bir düzenlemeyi gündeme getirebilir. Sosyal güvenlik sisteminin bütçe üzerindeki yükü, bu kararın önünde bir engel olarak duruyor.
• Alternatif Çözümler: Prim gün sayısını dolduranlar için yaş şartının esnetilmesi veya “yıpranma payı” gibi ek avantajlarla erken emeklilik sağlanması da tartışılıyor.

7 Mart 2025’te TBMM’ye sunulan teklif, kademeli emeklilik tartışmalarını yeniden alevlendirdi. Ancak şu an için:

• Teklif, komisyon ve Genel Kurul aşamalarından geçmeden yasalaşamaz.
• Bakan Işıkhan’ın açıklamaları, hükümetin 2025’te bir değişiklik planlamadığını gösteriyor.
• Uzmanlar ve vatandaşlar ise adaletsizliğin giderilmesi için 2027’ye kadar bir düzenleme bekliyor.

Kademeli emeklilik, 2000-2008 arası sigortalılar için umut ışığı olsa da, henüz kesinleşmiş bir tablo veya tarih yok. CHP’nin TBMM’ye sunduğu teklif, bu konuda somut bir adım olarak dikkat çekiyor, ancak yasalaşması hükümetin tutumuna ve bütçe dengelerine bağlı. Vatandaşlar, “Kademeli emeklilik ne zaman çıkacak?” sorusuna yanıt ararken, gözler TBMM’deki görüşmelerde olacak. Şimdilik, mevcut prim ve yaş şartları geçerliliğini koruyor, ancak kamuoyu baskısı ve siyasi gelişmeler bu tabloyu değiştirebilir. Gelişmeleri takip etmek için resmi açıklamaları ve Meclis gündemini izlemekte fayda var.