Lozan Barış Antlaşması

Ezilen Bir Halkın Çözümü

Ulusal Kurtuluş Savaşı’nı sona erdiren antlaşmadır. Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923) İsviçre Lozan kentinde Türkiye’nin yanı sıra; İngiltere, Fransa, İtalya, Japonya, Yunanistan, Belçika, Romanya, Portekiz ve Yogoslavya katılmıştır. Sovyet Rusya ve Bulgaristan ise boğazlar konuşurken katılmıştır. T.B.M.M. ni İsmet Paşa başkanlığında temsil etmiştir.

Lozan sadece bir barış antlaşması değil, aynı zamanda Türkiye ile Batı devletlerin siyasi, hukuki, iktisadi ve sosyal ilişkileri yeni baştan düzenlenmesine bağımsız yaşama hakkı tanımak istemeyen düşmanlarına savaştan sonra barış masasında da bu hakkını kabul ettirmenin belgesidir.

Lozan’da Türk delegasyonu; Ulusal haklarının savunulmasında yüksek nitelikli bilinç ve direnç gösteren, oraya neden geldiğini, neyi nasıl elde edeceğini biliyordu. Şaşkına dönen batının İngiliz Delegeler kurulundan William Tyrrell şöyle söylüyor; “İki çeşit Türk biliyorduk; Biri eski Türk,ki öldü. Biri de Jön Türk, ki artık oda yok oldu. Şimdi onlardan çok başka bir Türk tipi görüyoruz. Lozan Tarihçi Nobert Van Bichoff’un tanımıyla “Türklerin silahla kazandığı zaferi, uluslarasarası hukukun kütüğüne geçmesiydi.

Lozan antlaşmasının sonucunda; Osmanlı Devletinin sona erdiği resmen kabul edilirken yeni Türk Devleti Uluslar arası alanda tanınmıştır. Ulusal Kurtuluş Savaşı’nın askeri zaferi böylece, siyasi bir başarı haline gelmiştir. Misak-ı Milli büyük ölçüde gerçekleşmiştir. Birinci Dünya Savaşı sonrasında imzalanan en son antlaşmadır. Yapılacak inkilaplar için zemin hazırlanmıştır.

Tamamen yok olmakla karşı karşıya gelmiş ve kendisine bir karış toprağı dahi çok görüldüğü, tamamen istila ve yok edilmek tüm varlığı sömürülmek istenen bir millet haline düşmüşken; Lozan gibi Uluslar arası bir mecrada kurtarabildiğimiz tüm sınırlarımızı ve haklarımızı elimize aldığımızı, tarih sahnesinden silinmek istenirken Lozan ile tüm dünyaya varlığımızı ve yeni devletimizi zorunlu olarak resmen kabul ettirmişizdir.

Ülkeler kendi kurucu belgelerine çok büyük önem verirler. ABD’nin “Bağımsızlık bildirgesi”, Fransızların  “İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi”, İngilizlerin “Magna Cartası” neyse ülkemiz içinde Lozan öyledir. Ne yazık ki Lozan’ı tartışıyor ve “Zafer mi, Hizmet mi?” ikilemine sürükleniyoruz… Cepheden, Lozan’ı yazanları, diplomatik savaşlarını bilmek için Lozan mutlaka okunması, dersler çıkarılması gerekir.